سازمان بهداشت جهانی(World Health Organization)و مبارزه با دخانیات

الف- آشنایی با سازمان بهداشت جهانی WHO

سازمان بهداشت جهانی (world health organization) که به اختصار WHO نامیده می‌شود یکی از آژانس‌های سازمان‌ملل متحد است که مهم ترین هدف آن هماهنگی و ارتقاء وضعیت بهداشت عمومی در سطح جهان است.
سازمان بهداشت جهانی در سال 1945 با تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد تشکیل یافته و در سال 1946 قانون اساسی خود را تصویب کرد و از 7 آوریل 1948 که بعدها روز جهانی سلامت لقب گرفت به اجرا گذاشته شد.
سازمان بهداشت جهانی مسئولیت هدایت و هماهنگی ارتقاء سلامت مردم جهان را در چارچوب سازمان ملل متحد به عهده دارد. کارشناسان این سازمان استانداردهای سلامت را تدوین کرده و کشورها را در برخورد با مشکلات خود یاری می‌رسانند.در حال حاضر 193 کشور دنیا عضو این سازمان جهانی هستند که همه ساله در مقرر سازمان واقع در ژنو گرد هم می‌آیند تاسیسات‌ و بودجه سازمان را تصویب کنند و هر 5 سال رئیس سازمان را انتخاب کنند.بالاترین نهاد تصمیم گیر سازمان جهانی بهداشت، مجمع عمومی سازمان است که هر سال در ماه مه در ژنو و با شرکت نمایندگان 193 کشور عضو برگزار می شود. عملیاتی کردن تصمیمات و سیاست‌های مجمع توسط هیات اجرایی 2 سازمان بهداشت جهانی انجام می شود. این هیات از 34 متخصص حوزه سلامت تشکیل شده که به مدت 3 سال انتخاب می‌شود.هم اکنون بیش از 8000 کارشناس سلامت در سراسر جهان در 147 نمایندگی، شش دفتر منطقه‌ای و مقر اصلی سازمان در ژنو به فعالیت مشغول اند.دبیر کل فعلی  سازمان جهانی بهداشت خانم مارگرت چان از کشور چین است.

ب- اقدامات سازمان بهداشت جهانی ( WHO ) جهت مبارزه با دخانیات

1-در سال 1987 كشورهاي عضو سازمان بهداشت جهاني با تعيين يك روز با عنوان روز جهاني بدون دخانيات؛ توجه همگان را به مضرات و خطرات استفاده از دخانيات جلب نموده و بررسي راهكارهاي جلوگيري از مرگ و مير ناشي از آن مي پردازند.روز جهاني بدون دخانيات  هر سال در 31 مي مصادف با 10 خرداد برگزار مي شود.

ج-کنوانسیون کنترل دخانیات

از اين کنوانسیون به عنوان 'معاهده کيوتو' برای صنعت دخانيات نامبرده می شود.   درماه مي سال 2003ميلادي به تصويب مجمع بهداشت جهاني رسيد.بيش از 172 کشور جهان واتحاديه اروپا اززمان تصويب، اين پيمان را امضأ کرده اند.هدف  کنوانسیون کنترل دخانیات و پروتکلهاى آن حفظ نسلهاى حال و آینده از اثرات زیانبار بهداشتى، اجتماعى زیست محیطى و اقتصادى استعمال دخانیات و قرار گرفتن افراد در معرض دود حاصل از دخانیات از طریق ایجاد چارچوبى براى اقدامات درزمینه کنترل دخانیات است که قرار است توسط اعضاء در سطح ملى، منطقه اى و بین المللى به منظورکاهش چشمگیر و مداوم رواج استعمال دخانیات و قرار گرفتن افراد در معرض دود دخانیات صورت گیرد.

کشورهايی که اين کنوانسيون را تصويب کرده اند، اکنون سه سال وقت دارند تا روی بسته های سيگار هشدارهای جدی بهداشتی بچسبانند و پنج سال فرصت دارند تا تبليغات دخانيات را ممنوع کنند. آنها بايد پيروی خود از اين معاهده را بصورت منظم به سازمان بهداشت جهانی گزارش کنند.اين کشورها می توانند عليه کشورهايی که اين کنوانسيون را تصويب نکرده اند و کشورهای توليد کننده دخانيات که مبارزه شان را تضعيف می کنند، به سازمان بهداشت جهانی شکايت کنند.

واکنش صنعت دخانيات و کشورهای جهان نسبت به کنوانسیون کنترل دخانیات

√مقامات نزديک به مذاکره کنندگان اين سند به بی بی سی گفته اند از زمانی که اين ايده نخستين بار در سال ۱۹۹۵ مطرح شد، آمريکا تحت فشار صنعت دخانيات کوشيده است مفادش را کم اثر سازد.کارشناسان نگرانند که بخاطر امتناع آمريکا از تصويب معاهده کنترل دخانيات، صاحبان اين صنعت که اکثراً در این کشور مستقرند، ممکن است از مفرهای قانونی برای تامين منافعشان در خارج بهره برداری کنند.با وجود اين که تاکنون 172 کشور جهان به "کنوانسيون چارچوب کنترل دخانيات" سازمان بهداشت جهاني پيوسته اند، بيش از 20 درصد از آنان هيچ اقدام پيشگيرانه اي براي مقابله با مصرف دخانيات به انجام نرسانده اند و متاسفانه برخي کشورهاي مهم و پرجمعيت از جمله آمريکا و اندونزي حتي هنوز اين معاهده را به امضا نرسانده اند.در اندونزي با وجود اين که بيش از 21 ميليون کودک سيگاري وجود دارد، هيچ قانوني براي منع تبليغات شرکت هاي دخانياتي براي جذب کودکان وجود ندارد.صنعت دخانيات در پشت صحنه با بسياری از مفاد اين معاهده مخالفت ورزيده بطور مثال در کشورهايي مثل نيجريه، اوکراين و برزيل، شرکت هاي دخانياتي از کلوپ هاي شبانه و جشن هايي که با هدف جذب مصرف کنندگان جوان دخانيات برگزار مي شود، حمايت هاي مالي گسترده اي مي کننددر حالیکه گردانندگان این صنعت علناً به حمايت از آن پرداخته اند.

√دی جووانی تومازو، سخنگوی فيليپ موريس، بزرگترين توليد کنند سيگار در دنيا، به بی بی سی گفته است که شرکتش مشتاقانه با دولتها همکاری خواهد کرد تا اطمينان يابد که مقررات مربوط به دخانيات اجرا می شوند.وی گفت: "ما در بيش از ۱۶۰ کشور محصولاتمان را می فروشيم. ما در همه اين کشورها بزرگسالان را هدف قرار می دهيم و از وضع مقررات برای اين صنعت حمايت می کنيم."

و یا وقتى در سال ۲۰۰۱ وزراى بهداشت ۱۹۲ كشور عضو سازمان جهانى بهداشت در كنفرانس مبارزه با مصرف دخانيات در سراسر جهان اين مسئله را مورد بررسى قرار دادند و ۱۰۱ كشور جهان موافقتنامه مبارزه با استعمال دخانيات را امضا كردند اين انتظار وجود داشت كه اين موافقتنامه موجب كاهش استعمال دخانيات شود اما حملات شركت هاى تجارى عليه اين سازمان به عنوان دخالت در مسائل اقتصادى و اجتماعى تا حدودى نتايج و دستاوردهاى حاصله از كنفرانس ياد شده را با ترديد روبه رو كرد.

√همچنین بی علاقگی کشورهای عضو اتحاديه اروپا به اين ابتکار عمل سازمان بهداشت جهانی مايه نگرانی شده است.

فقط ۱۰ کشور از ۲۵ عضو اين بلوک اين معاهده را تصويب کرده اند، هرچند طبق مقررات اروپا، روی کليه پاکتهای سيگار هشدارهای بهداشتی چسبانده می شود و از ماه ژوييه منع تبليغات مطبوعاتی و اينترنتی دخانيات به اجرا گذاشته می شود.

فيليپ تاد از مقامات کميسيون اروپا اذعان می کند که ساير کشورهای اتحاديه اروپا نيز بايد به اين معاهده ملحق شوند.

سازمان بهداشت جهانی اميدوار است با پيوستن اعضای جديد، دامنه تاثير معاهده کنترل دخانيات افزايش يابد. جف کالين، کارشناس مهار دخانيات در دانشکده بهداشت لندن نيز معتقد است اين سند در کاهش مصرف سيگار موثر خواهد بود.

وی به بی بی سی گفت: "اين يک معاهده بسيار نيرومند است که برخلاف معاهده کيوتو از امضاکنندگانش می خواهد کارهای زيادی انجام دهند. اجرای يک معاهده بی جان که به مذاق همه خوشايند است، فايده ای ندارد."

آقای کالين افزود: "آنچه بخصوص چشمگير بود، اين است که کشورهای آفريقايی و آسيايی پيشگام بوده اند. آنها واقعاَ خواستار اين معاهده هستند."

√داگلاس بچر، رئیس "ابتکار عمل عاری از دخانیات" سازمان جهانی بهداشت در این باره گفت: "مردم به چیزی بیشتر از اینکه به آنها بگوییم دخانیات برای سلامتی انسان بد است، نیاز دارند. آنها نیاز دارند که دولت‌ها پیمان‌نامه چارچوب سازمان جهانی بهداشت را به اجرا در آورند."اغلب تلاش‌های ضد دخانیات سازمان ملل بر "پیمان‌نامه چارچوب کنترل دخانیات"، متمرکز است، پیمانی بین‌المللی که حدود 170 کشور در سال 2003 آن را امضاء کردند. این کنوانسیون به طور نظری کشورها را متعهد می‌کند که برای  کاهش مصرف دخانیات دست به اقدام بزنند،‌ گرچه در این پیمان روشن نشده است که در صورت عدم انجام اقدامات کافی، کشورها با چه مجازاتی روبه‌رو می‌شوند،‌ چرا که آنها به سادگی می‌توانند از پیمان خارج شوند.

√شركت‌هاي دخاني با قوانين جامع محيط‌هاي عاري از دود مخالفت مي‌كنند زيرا اين قوانين تهديدي براي كسب و كار آنها است. صاحبان صنعت دخانيات چنين القا مي‌نمايند كه دود غيرمستقيم براي سلامت مضر نيست.

سازمان‌ بهداشت‌ جهاني‌ از صنعت‌ دخانيات‌ که‌ به‌ منظور افزايش‌ درآمد ناشي‌ از فروش‌ دخانيات‌ اقدام‌ به‌ انتشار اخبار کذب‌ در مورد استعمال‌ دخانيات‌ در مکانهاي‌ عمومي‌ کرده‌ است، انتقاد کرد‌.

به‌ گزارش‌ خبرگزاري‌ آلمان، سازمان‌ بهداشت‌ جهاني‌ اعلام‌ کرد: صنعت‌ دخانيات‌ با انتشار اخبار کذب‌ اقدام‌ به‌ گمراه‌ ساختن‌ افکار عمومي‌ در مورد خطرات‌ ناشي‌ از دود سيگار و تاثيراتي‌ که‌ ممنوعيت‌ استعمال‌ آن‌ مي‌ تواند بر امور اقتصادي‌ داشته‌ باشد منتشر کرده‌ اند‌.

شيگرو امي‌‌‌‌‌‌‌‌ ‌‌‌ مدير دفتر منطقه‌ اي‌ سازمان‌ بهداشت‌ جهاني‌ در مانيل‌ در آستانه‌ روز جهاني‌ بدون‌ دخانيات‌ اعلام‌ کرد: سالانه‌ صدها هزار نفر از افراد غيرسيگاري‌ بر اثر بيماريهاي‌ ناشي‌ از دود سيگار افراد سيگاري‌ جان‌ خود را از دست‌ مي‌ دهند و راه‌ حل‌ آن‌ ايجاد جهاني‌ عاري‌ از دخانيات‌ است.

وي‌ افزود سرطان‌ و بيماريهاي‌ حاد و مزمن‌ قلبي‌ از دود سيگار ناشي‌ مي‌ شود و اختلالات‌ تنفسي‌ ‌اسم‌ و عفونت‌ گوش‌ مياني‌ از جمله‌ تاثيرات‌ دود سيگار بر روي‌ کودکان‌ است. همچنین نتايج‌ يک‌ تحقيق‌ در سال ‌ 2004 نشان‌ داده‌ است‌ که‌ شمار زناني‌ که‌ بر اثر استنشاق‌ دود سيگار جان‌ خود را در چين‌ از دست‌ مي‌ دهند با زنان‌ سيگاري‌ برابري‌ مي‌ کند. به‌ رغم‌ وجود چنين‌ اسناد و مدارکي‌ ‌ صنعت‌ دخانيات‌ همچنان‌ به‌ انتشار اخبار کذب‌ خود مبني‌ بر اينکه‌ سيستم هاي‌ تهويه‌ هوا از افراد غيرسيگاري‌ در برابر دود سيگار محافظت‌ مي‌ کند و سياستهاي‌ مبارزه‌ با دخانيات‌ منجر به‌ ضرر و زيان‌ اقتصادي‌ خواهد شد ادامه‌ مي‌ دهد‌...

√به گفته سازمان‌ جهانی بهداشت تنها 5 درصد جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که در آنها قوانین ممنوعیت سیگار کشیدن در مکان‌های عمومی به اجرا در می‌آید.